Вэб тэмдэглэл буюу web log (blog) нь маш өргөн дэлгэрээд байгаа билээ.
Үүнээс үүдэн иргэний сэтгүүлзүй хөгжиж байна гэж ярих боллоо.
Мөхөс би тэр талаар тайлбарлах нь ч илүүц.
Хүсвэл хэдэн хүмүүсийн бичсэн зүйлтэй танилцаж болох юм:
Галааридынх
Эрхмээгийнх
Бүгдээрээ цэг МН
Тогигийнх
гэх мэт.
Гэвч Монгол хэл маань ихээхэн эвдэгдэж байгаа нь өдрөөс өдөрт, улам их ажиглагдах боллоо.
Үгүй юм байна. Иргэний сэтгүүл эрхлэгчид нь эх хэлээ хэрцгийгээр эвдэж байна.
Надтай таарсан шинэ үгүүдийн жишээ:
долооног - долоо хоног
байгааз - байгаа биз
болхийсаан - болох юм саан
тэгээл - тэгээд л
гэхийн - гэх юм
зэргийг дурдаж болно. Ар талд нь, миний тавьсан нь жинхэнэ монгол үг. Би тийм байх гэж бодож байна. Ойрхон санаж буй үгс нь энэ.
Мөн орчуулж болохоор үгийг, галиглаад гадаадаар нь биччих юм.
За тэгээд үг, үсгийн алдаа бол тоо томшгүй элбэг болжээ. :(
Эрхэм хүндэт иргэний сэтгүүл зүй эрхлэгчид минь ээ, эх хэлээ хайрлаач!
Аль ч сэтгүүл, сонин, хэвлэлд "хянан тохиолдуулсан н.Тэр" гэж байдаг даа. Монголоор нь мэдэхгүй бол редактор гэдэг юм. Хэрэв хэвлэлд алдаа гарсан бол хянан тохиолдуулагч маш том хариуцлагад ордог аж.
Харин иргэний сэтгүүлзүйд эрхлэгч, бичигч, сурвалжлагч, зурагчин болон хамгийн гол нь хянагч гэдэг нь иргэн ТА өөрөө байх ёстой.
Бичсэн зүйлээ хэвлэлд гаргахаасаа (монголоор нь мэдэхгүй бол PUBLISH POST гэдэг юм) өмнө эргээд, ядаж ганц удаа харчихаач, гуйя.
...
Эсвэл та монгол хэл мэдэхгүй бол мэддэг хэлээрээ сэтгүүл эрхлээрэй!
28 comments:
Блогийг сэтгүүл зүй гэж ойлгох жоохон дутагдалтай байхаа...
Өөрийгөө сэтгүүлч гэж бодолгүй, хаана ч хэвлүүлэхийг хүсэлгүй...
өөр зорилгоор блог бичдэг хүмүүс байдаг гэж боддог. Зарим нэг үгэн дээр тэгж өөрчлөх нь ч таатай л байдаг.. ер нь Монгол хэлний тогтсон дүрэм одоо ч яг байдаг ч юмуу???
Хэд хэдэн дүрэм байдаг юм биш үү?
Тэхдээ сайн мэдкүймөө... Алдаагүй бичих нь зөв л байх л даа...
Харин иргэний сэтгүүл зүй хүчээ авч байна гэлүү нэг тиймэрхүү утгатай бичлэг дээр нилээн дээр би нэг тайлбар бичсэн. би блогчидыг сэтгүүлчидтэй харьцуулшгүй, сэтгүүлчид чинь биднээс хавьгүй илүү , хүнд мэдээлэл яаж өгөхөө сайн мэддэг улс гээд тайлбар биччихсэн чинь намайг эсэргүүцсэн хүн зөндөө гарсан шүү. Би энэ бичлэгтэй санал нийлж байна. Үнэхээр л сайн юманд саар байдаг гэдэгчлэн мэдээллээ сайн тодорхой мэргэжлийн сэтгүүлчдээс дутахгүй бичдэг, ядаж бас алдаагүй бичдэг блогчин ч бий, хүн ичмээр алдаатай бичдэг, монгол хэлээ буруу болгож байгаа хүн ч зөндөө бий. Тийм байж бид сэтгүүлчдээс илүү гарч, иргэний сэтгүүл зүй гээч юмыг бид л хөгжүүлж байна гэж цээжээ дэлдээд яах билээ.
Хичнээн ч засвар хийвдээ ганц сэтгэгдэл тэрлэх гэж. Хоёр ч удаа устгалаа хэхэ. За нэг цор цор гэчихмээр болоод болдгүй ээ.
Өөрийг тань эгдүүцүүлээд байгаа бичигчдийн нэг нь би мөн болой. Блогт заавал зөв бичгийн дүрмээр бичих ёстой гэсэн дүрэм байхгүй. Тэгээд ч өөрийн тань хэлээд байгаа зөв бичгийн дүрмийг сүүлд Ардын хувьсгал ялж Оросын кирилл үсгийг монгол бичгийн оронд хэрэглэх болсоноор түүнийг монгол хэлэнд зохицуулан ашиглах шаардлага урган гарч боловсруулж эхэлсэн богинохон түүхтэй. Төгс биш гэсэн үг. Яах вэ олон нийтийн мөрдөж байгаа жишиг гэж хүлээн зөвшөөрнө. Яг монгол үг үсгээ зэрэмдэглэж байгаа хэлбэр гэж ойлгож болохгүй байх. Уйгаржин монгол бичгээр бичсэн алдааг таныхаар шүүмжилж болно. Блогчин этгээд юуны тухай, хэнд зориулж, ямар хэлбэрээр бичиж нийтлэх нь тэдний хэрэг. Албан ёсны (serious) мэдээлэл сэлтийг илт алдаатай бичиж нийтлэх нь уншигчдыг доромжилсон байдалд хүргэх бөгөөд буруу юм гэдэг санааг хэлмээр байна.
Гадаад үг хэллэгийн хувьд зарим үгсийг донжийг нь тааруулж ашиглавал илүү ойлгомжтой харагдах тал байдаг шүү.
(Тэхдээ сайн мэдкүймөө... Алдаагүй бичих нь зөв л байх л даа...) Хүүгээс иш татав... :P
Ер нь бол бага ч болтугай зөв бичих тал дээр анхаарч байсан нь дээр гэж бодож байна. Энэ бичиж байгаа үнэхээр Cyrillic ч манай соёл болж хөгжсөн нь үнэн. Зарим блогчдын бичлэг хэдийгээр хувь хүний дурын асуудал боловч бид үүгээрээ бусад хүмүүсдээ ухуулга, мэдээлэл, мэдлэгийг түгээж байгаа. Энэ утгаараа бичгийн соёлыг ч түгээж байна гэсэн үг. Хэрэв "төрөлхтний" гэдэг үгийг үнэхээр бичиж чаддаггүй хүн таны блогийг уншиж байгаад дээрээс нь зөв бичсэнг олж унших эсвэл бурууг нь олж унших хоёрын хоооронд маш их ялгаа байгаа. Бид доторхой хэмжээгээр тухайн хүний тархинд нөлөө үзүүлж байгаа шүү дээ.
Хүүе таминээ, блог бичнэ гэдэг иргэний сэтгүүл зүй гэж ойлгож болохгүй байх. Нэг талаас иргэний сэтгүүл зүйчид блог бичдэг байж болох ч, блог бичдэг бүхэн иргэний сэтгүүл зүйч биш байхоо.
Мэдээллийн солилцоо, хүмүүсийн хоорондын харилцаа хөгжихийн хирээр аливаа хэлнүүд ч дагаж хувирч байдаг юм шиг. Зөвхөн монгол ч биш, гадны зарим үгүүд tnx, c u, u r welcome гэх мэтээр товчлогдож л байна.
Албан харилцааны хэл, аман хэл гэж 2 янз байдаг гэж би боддийн. Албан харилцааны хэл албан хэрэглээнд л зориулагдах болохоос амнаас бусад буюу бичгийн харилцаанд заавал ашиглагдана гэж бодохгүй байна.
Гэхдээ монгол хэлээ дүрмийн дагуу, зөв бичлэгийн болон найруулгын алдаагүй ашиглаж сурахын төлөө хэзээ ямагт шамдан байдаг гэдгээ хэлье.
Баярлалаа
Чиний эрх бусдын эрхээр хязгаарлагдана гэж...
Би ч анхандаа блог уншиж байхдаа тэр үг үсгийн алдаатай, хэлээ хазаад эрхлээд ч байгаа юм уу гэмээр үсэгний холбоосуудыг ойлгодоггүй байсан юм. Дараа нь бодоод байх нь ээ тэрхүү блогчид өөрийнхөө эрх чөлөөг эдэлж байгаа нь тэр юм болов уу гэж...
Би хувьдаа зөв бичгийн дүрмийг эрхэмлэдэг. Хүний сэтгэлд хоногших уран хэллэгийг, үгсийн холбоосыг эндээс л мэдэрдэг шүү. Яаж энэ үгсийг ингэж тохируулж донжийг нь олж хэлж чадаж байнаа гэж...
Үндэстэн бүтэн байх нэг нөхцөл нь хэл бичиг гэдэг шүү дээ.
Хүү-д: Тэгж ойлгох нь үнэхээр дутагдалтай шүү. Жишээлбэл илт хувийн амьдралаа тоочсон, өөрийн өдрийн тэмдэглэл маягтай зүйл бичвэл сэтгүүлд орохгүй байх гэж бодож байна л даа. Харин бусдад хэрэг болохуйц мэдээлэл өгч байвал сэтгүүлзүйд тооцож болох юм. Блог эрхэлж, түүн дээрээ бичлэг хийж л байвал тэр нь хэвлэлт мөн юм шүү дээ. Цаасан дээр хэвлэгдэж, гарт баригдахгүй л байгаа болохоос цахим хэвлэл мөн.
Хэдий чамд таатай байдаг ч, чи ийм үйлдэл хийснээрээ бусдыг уруу татах нөхцөл болж байгаа юм.
Монгол хэлний тогтсон дүрэм байдаг гэдэг нь эргэлзээтэй. Одоогийн эрдэмтэд хүртэл хоёр хуваагдчихаад байдаг. Тэгэхдээ энэ нь цөөхөн хэдэн үгэн дээр гэдгийг анхаараарай.
Найз-д: Тийм шүү.
Зараа-д: Богинохон түүх л байсан юм чинь гээд одоо Уйгаржин руу орох нь юу л бол! Бичгийн дүрмийг батлах гэж тухайн үеийн эрдэмтэд яажшуухан байсныг санаач. Таны хүүхэд таны бичсэнийг уншчихаад, таныхаар бичсэнээсээ болж Монгол хэлний хичээл дээр Муу дүн аваад ирвэл, багшийг нь муу сургалаа гэж битгий зэмлээрэй.
Монгол хэл хэн хүний дураар эвдэгдэж байх үнэ цэнэгүй зүйл биш шүү!
Сайханжаргал-д: Хувь хүний өөрийн дур гэж, тэднийг өөгшүүлж боломгүй юэ. Мөн доторхой биш тодорхой гэж бичдэг шүү дээ :)
Юүки-д: Алдаагүй хэрэглэхийн төлөө шамдан байдагт чинь баяр хүргэе, баярлаж байна. Миний хамгийн дургүй зүйлийн нэг бол бусдыг дуурайх. Англичууд эх хэлээ сольж гэнэ ээ, гэвэл та бас солих уу? Сайныг нь аваад, саарыг нь хаяж бай гэдэг шүү дээ.
нэргүй зочин-д: Өөрийн дураар юм бичиж байгаа нь эрхээ эдэлж байгаа хэрэг биш гэж үү? Эрхээ эдлэхэд хэм хэмжээ гэж байдаг юм шүү.
Ингээд эцэст нь өөрийн дураар бичихийг хүсэгчдэд хандаж хэлэхэд:
Хэсэг хугацаанд та дүрэм бусаар бичээд бай л даа. Харин дараа нь албаны бичиг баримтыг алдаагүйгээр үйлдэж чадах уу? Энэ бол эргэлзээтэй л байх байх даа. Баахан алдаатай юм биччихээд доог болуузай!
За сайхан маргаан өрнүүлж өгсөн Зараадаа баярлалаа ч байхгуй юу э. Баярсайхаан? хэхэ...
zia bi bol ene ehnii vg /zia/ meteer aldaag albaar todiigvi sanamsargvigeer gargadag kvnee gehde bi urid omno gargasan aldaagaa sazah ni yu l bol, a harin daraa daraachiinh daa bodoj sanaj ywayaa
tanii mongol keleer bichimts....
chi nadad ene dvrmvvdeesee helel dee vilt neriin h-giin omnoh egshigiig yagaad geedeggvi ym pee ? ene khend hamaatai ym be chi bodol doo sayhan boltol kvmvvs 25-30 jil bichig vseg medeh hernee zalingaa awah gej gariin vseg zurdagaas oor ymgvi bsaniig hvmvvs baigaagaaraa l baig ooroosoo ichih ch hereg alga naadah chini tiim chihal ym bol chi ehleed anhnii yronhiilogch ochirbat guain bichgiin hewiiig zaschih...
za tegeed USA-iin negen ner bvhii yronhiilogch A bolon C vsgeer ehelsen 2 vgiig daraaluulan O bolon K vsgeer aldaatai bichiseneer delhii dahin OK gej bvh ym zvgeer zowsoorloo gesen sanaag ilerhiileh bolson ym SOS bna... All C... za ymartai ch ter aldaj bichisen vg ni bvgdiig hvleen zowshoorloo batlaw gesen l utagtai zvil bsan ym
ym bvhend awah gehiin uhaanaar handana shvv hoo
hvmvvs gariinhaa vsgees ooriin bichij ehelsend bayrtai bna minii huwid tegeed l boloo
Маргах гээгүй, таны болон бусад хүмүүсийн бичсэн сэтгэгдлийг дэмжиж байна, гэхдээ л нэг үг хэлчихмээр байх юм. Үгийг хялбарчлах тал дээр дуурайх гэсэндээ бишээ, аяндаа хэрэглээ ийм хялбар байхыг шаардаад байгаан болов уу дааа л гэж :)
Тэр муу дүн тавьсан багшийг зав гарвал зэмлэлгүй яадаг юм! Буруу зөвийн ялгааг зааж өгсөнгүй гээд л хэрүүл үүсгэнэ шүү дээ хэхэ...
э.баярсайханд
Нэргүй зочингоос
1. Харин эрхээ эдэлж байгаа хүмүүст шүүмж хэрэггүй гэж хэлэх гэсэн юм миний санаа.
2. Блогт ямар хэм хэмжээ үйлчилж байдаг юм бэ? Тэг /0/. Хуулиар хориглоогүй бүхнийг зөвшөөрч байдаг юм. Ингэж маргалдаж байхаар Блогчид минь гишүүдээ сонгоод хуулиа баталдаа...
3. Та эхлээд нэрээ зөв бичих хэрэгтэй байхаа.
Дараахь үгнүүдээс алдааг олно уу?!
"Юки шараап!!! Мэдчээнэ наадхий чэн!!!"
Зочинд: Баярсайхан гуайн бичлэг буруу биш шүүдээ. Яг юу нь болохгүй байгаа юм. Аливаа асуудлыг нэг нь дэвшүүлээд бусад нь түүн дээр зөв маргаж, тэндээсээ дор бүрнээ өөрт хэрэгтэй дүгнэлтүүдийг хийж авахаа л эрхэмлэх хэрэгтэй. Тэрнээс биш нэг нэгнээ өмөөрөх, биеэ хаайцайлах, нэг талруугаа хэт туйлшран зүтгээд байх нь цаг зав үрсэн л зүйл болохоос үр өгөөж үгүй юм шигэээ.
Өө уучилаарай, дээд талын сэтгэгдэл минийх шүү.
Зараа-д: Баярлалаа.
г84-д: Бичиг үсэг мэддэг болоод л блог бичээд, уншаад байгаа биз дээ. Нэг бичиг үсэг олигтой мэддэггүй хөдөөний нэгэн хүн шууд л интернэт гээч юмыг ашиглаад эхлэх нь юу л бол. Өөрөөр хэлбэл интернэт ашиглаж буй хүмүүс, крилл үсэг мэдсэн байж байгаад, цаашлаад англиар гадарладаг болсон мэдлэгтэй л хүмүүс шүү дээ.
Тэр OK гэдгийг чинь санамсаргүй алдаад биччихсэн шүү дээ. Харин миний яриад байгаа бол санаатайгаар, давтан үйлдэж буй хэрэг гэж ойлгогдож байна.
Юүки-д: Дэмжиж буйд чинь баярлаж байна. Гэвч миний буруутгаад байгаа, манайхны алдаа бол хоёр ба түүнээс дээш үгийг тасалж, нийлүүлж байгаа үйлдэл нь үгийг товчлох биш юм. Харин монгол хэлний үгсийн санд байхгүй шинэ үг үүсгэх хандлагатай болж байх шиг. Жишээлбэл болхийсаан .
Зараа-д: Багшид тэгээд хэлсэн чинь, таны хүүхэд тань, миний аав эсвэл ээж тэгж бичдэг юм. гэж хэлсэн гэвэл яах вэ?
Нэргүй зочин-д: 1. Ингээд л та эрх гэж ярьчихаад үүрэг гэдгийг мартаад байх юм даа. Аливаа зүйлд хэмжээ, шүүмж гэж байх ёстой. Эс тэгвээс тэр хүн одоогийн хариуцлагагүй төрийн л залгамж болох юм даа!
2. Та том эндүүрч байна. Бүх блогийн бичлэгийг хэн ч үзэх боломжтой. Энхбаяр, Энхболд гээд л... Юу ч хамаагүй бичиж болох ч гэлээ худлаа л бичих хэрэггүй шүү.
3. Нэрээ хаана буруу биччихсэн байна вэ? Тус болж хэлж өгөөч. Боломжтой бол залруулая. Харин би таны бичсэнээс алдаа олсон шүү.
Зараа-д: Ийм л болчих вий л гээд байгаа юм шүү дээ. :)
Юүки-д: Харин тийм ээ.
Иргэний байтугай нь хүртэл бөөн алдаатай байдаг юм байна шүү дээ.
Үүгээр орж харна уу:
http://blogmn.net/Tsogtoo/
Иймэрхүү үзэл бодол ч байж болох юм шүү. Монгол хэлийг хөгжүүлсэн дэвшилттэй тал ч блогуудад их бий. Алдаа ч бий. Гэлээ гээд чөлөөтэй талбар шүү дээ. Мэргэжлийнхний явцуу хүрээнд яриад байж болохгүй.
Хэл бол сэтгэхүй гэж үг байдаг байхаа. "Тэхдээ сайн мэдкүймөө..." ба "Тэгэхдээ сайн мэдэхгүй юм аа..." хоёрыг уншихад ондоо сэтгэгдэл мэдрэмж төрөх мэт. Илэрхийлэх гэсэн зүйлээ хамгийн тохиромжтой хэлбэрээр (сэтгэлгээгээр) бичсэн нь бичигч уншигч хоёрыг үнэхээр сайн ойлголцуулж байна. Хэлний үндсэн үүрэг энэ бишүү? Би дээрхи шүүмжлэлийн гол байны нэг Юки -н блогийг унших дуртай. (тэгэж бичдэггүй бол би дуртай байгаа ч уу...) Мэдээж сонин дээр ингэж бичвэл онцгүй. Магадгүй олон хүнд таалагдаад ингэж бичээд эхлэвэл хэл шинжлэлийн сонирхолтой судлагдахуун болоо ч уу.. Хэл бичгийн соёлын хувьд зөв цэгцтэй, сайхан бичлэгийг үнэлэх үнэлэмж үүнээс болоод дордохгүй л болов уу..
Эцэст нь бичлэгийн хэлбэр хэнд юуны тухай юун дээр бичиж байгаагаас хамаарах юм даа..
Аанхаан, би сая Цогбадрахын блогоос бас уншлаа. Би бас ийм алдаа гаргадаг хүн шүү дээ. Одооноос харин энэ алдаагаа засна аа.
Цогбадрах надаас илүү сэтгэгдэл төрүүлэхээр бичсэн байна лээ шүү.
Орж харцгаагаарай.
http://tsogbadrakh.blogspot.com/
margaad yahav anduudaa, shuumjleliig huleej avch surtsgaaya. ene mundag mergejliin hel shinjleliin humuus busdiin dutuug nohoj ogoh talaar sanaa tavij baigaa ni saishaaltai.
heduulee zavaar ni sardaa yadaj neg udaa blog contentuudaa redaktorluulaad baihad asuudal duusaa bishuu. unshingaa zasaad suuj l baina biz. iimerhuu ajliig durtaiya hiij ogyo gesen helnii humuus baidag shig baina lee shuu.
harin ter tasarhai mundaguud ni bas sanaa avahaar tovhimol, zov bichgiin duremtei gariin avlaga enee tereeg ni online-r gargah tal deer busdaas bas tuslamj av l daa. gar utasnii dictionary-s bichdeg shig esvel hanz shig shuud buruu bichinguut zov bolgood yavdag yum baival bas handy ch yum shig.
www.gegeen.com -g yanzlah hun garval sain baina shuu. ih l zavgui humuus angli mongol holiod buruu zoruu yum niitluuleed baih yum. help pls
Миний анзаарснаар ярианы хэллэгээрээ бичиж буй блогчид их уншигчтай байдаг юм шиг.
Эсвэл ямар ч алдаагүй бичдэг сэтгүүлчид бас олон уншигчтай байх.
Олон хүнд бичсэнээ уншуулах гэсэн хүний зорилго нь юу вэ гэдэг л хамгийн чухал байх.
Энэ бичлэгийн эзний шүүмжилж байгаа нөхдүүд блогоос өөр газар яаж ярьдаг бол гэдэг бодол төрдөг шүү надад.
надад төрдөг сонирхолтой, инээмсэглэл төрүүлдэг бодол байнаа.
Энэ бол энэ бичлэгийн эзний шүүмжилж буй блогчид блогоос өөр газарт яаж ярьж, ажлаа амжуулдаг бол гэсэн бодол.
Хааяа үсэг давхарддуулаад бичсэнийгээ харин ч гайгүй алдаа гэж бодоод л нийтэлдэг болчихож, би.
Харин тийм ээ, өөр газар яаж бичдэг юм бол доо. Ядаж л албан бичгээ зөв бичдэг байлгүй дээ.
Post a Comment